İngilizce öğrenmeye başlayan herkesin karşılaştığı ilk konulardan biri “geniş zaman” yani “Simple Present Tense”tir. Bu zaman, günlük konuşmalarda sıkça kullanıldığı gibi yazılı metinlerde de temel bir yapıdır. Özellikle alışkanlıklar, genel doğrular ve rutin işler geniş zamanla ifade edilir. Bu yazıda geniş zamanın tüm kullanım alanlarını, cümle yapılarını, örnekleri, diyalogları ve minik testleri bulacaksınız.
Geniş Zaman (Simple Present Tense) Nedir?
Geniş zaman, İngilizcede düzenli olarak tekrarlanan olayları, alışkanlıkları ve genel geçer doğruları anlatmak için kullanılan en temel zaman yapılarından biridir. Türkçede “her gün yaparım, giderim, severim” gibi ifadeler bu zamanla örtüşür.
Örneğin:
-
I drink coffee every morning. → Her sabah kahve içerim.
-
The sun rises in the east. → Güneş doğudan doğar.
Bu yapı, hem resmi hem de gündelik konuşmalarda yaygın olarak kullanılır.
Geniş Zamanın Kullanım Alanları
-
Alışkanlıklar ve Rutinler:
Bireylerin düzenli olarak yaptığı eylemleri anlatır.
Örnek: I go jogging every weekend. -
Genel Doğrular:
Her zaman doğru olan bilimsel ya da kültürel gerçekleri tanımlar.
Örnek: Water boils at 100 degrees Celsius. -
Zamanlamaya bağlı olaylar:
Toplu taşıma, sinema saatleri gibi sabit programlı durumlarda kullanılır.
Örnek: The train leaves at 7:00 a.m. -
Talimatlar ve yönergeler:
Özellikle tariflerde ya da kullanım kılavuzlarında yaygındır.
Örnek: You add two eggs and mix well. -
Duygular ve düşünceler:
Kalıcı düşünce, duygu ve isteklerin ifadesinde tercih edilir.
Örnek: She believes in hard work.
Geniş Zaman Cümle Yapıları
Olumlu Cümle Yapısı
Geniş zamanda olumlu cümle kurarken fiilin yalın hâli kullanılır. Ancak öznemiz “he”, “she” veya “it” olduğunda fiile “-s” ya da “-es” takısı eklenir.
Örnek Cümleler:
-
I read books in the evening.
-
He reads books in the evening.
-
They watch TV after dinner.
-
She watches TV after dinner.
Bazı fiillerde özel kurallar geçerlidir:
-
go → goes
-
do → does
-
study → studies
Not: Fiil “-ch”, “-sh”, “-ss”, “-x” gibi seslerle biterse “-es” eklenir:
-
wash → washes
-
fix → fixes
-
teach → teaches
Olumsuz Cümle Yapısı
Geniş zamanda olumsuz cümle kurarken yardımcı fiiller “do not (don’t)” veya “does not (doesn’t)” kullanılır. Fiil hiçbir zaman “-s” almaz.
Örnek Cümleler:
-
I don’t eat meat.
-
She doesn’t like horror movies.
-
We don’t go out on weekdays.
-
It doesn’t rain much here.
“He/She/It” öznelerinde “doesn’t” kullanılırken, diğer öznelerde “don’t” tercih edilir.
Soru Cümlesi Yapısı
Soru cümlelerinde başa “do” veya “does” yardımcı fiili gelir. Yine fiil yalın halde kalır.
Örnek Soru Cümleleri:
-
Do you speak English?
-
Does he play the guitar?
-
Do they live in London?
-
Does it work properly?
Kısa cevaplar:
-
Yes, I do. / No, I don’t.
-
Yes, he does. / No, he doesn’t.
Soru Kelimeleriyle Geniş Zaman
-
What do you do on weekends?
-
Where does she work?
-
When do they arrive?
-
Why does he study so much?
Bu yapı, iletişimde temel soru sorma yollarından biridir.
Zaman Zarfları ve Geniş Zaman
Geniş zamanla birlikte kullanılan bazı zaman zarfları vardır. Bu zarflar, cümlenin tekrar sıklığını belirtir.
-
always → her zaman
-
usually → genellikle
-
often → sık sık
-
sometimes → bazen
-
rarely → nadiren
-
never → asla
-
every day/week/month → her gün/hafta/ay
-
on Mondays/Saturdays → Pazartesileri/Cumartesileri
Örnekler:
-
I always brush my teeth in the morning.
-
She never eats fast food.
-
We go to the cinema every Friday.
Günlük Konuşmalarda Geniş Zaman (Diyalog Örnekleri)
Diyalog 1 – Günlük Rutinler:
A: What time do you usually get up?
B: I get up at 7 a.m. during the week.
A: Do you eat breakfast?
B: Yes, I usually eat toast and drink tea.
Diyalog 2 – Hobiler:
A: What do you do in your free time?
B: I read novels and sometimes go swimming.
A: Does your brother like swimming too?
B: No, he prefers playing video games.
Diyalog 3 – Aile Üzerine:
A: Does your father work on Sundays?
B: No, he doesn’t. He relaxes at home.
A: Do you help him in the garden?
B: Yes, we plant flowers together.
Geniş Zamanla İlgili Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
“He/She/It” özneleriyle fiilin sonuna eklenen “-s/-es” takılarına dikkat edilmelidir.
-
Olumsuz ve soru cümlelerinde fiil yalın halde kalır. “Does” zaten -s takısını içerdiğinden tekrar eklenmez.
-
Bazı fiillerin yazımı değişebilir: study → studies (y harfi i olur), fix → fixes (ekstra -es alır).
Mini Test – Bilginizi Ölçün
-
My sister ______ to school by bus.
a) go
b) goes
c) going -
______ you like pizza?
a) Do
b) Does
c) Did -
He ______ watch TV in the evening.
a) don’t
b) doesn’t
c) isn’t -
We ______ lunch at 12 o’clock.
a) has
b) have
c) having -
Where ______ your brother live?
a) does
b) do
c) is
Cevap Anahtarı:
-
b – goes
-
a – Do
-
b – doesn’t
-
b – have
-
a – does
